Zanger en acteur William Spaaij is geboren en getogen in Zwolle. In april is hij daar te zien als een van de hoofdrolspelers in ‘De Tweeling’, een musical naar de gelijknamige roman van Tessa de Loo.
Anna en Lotte zijn nog kleuters wanneer ze uit elkaar worden gehaald. Lotte groeit op in bezet Nederland, Anna in nazi-Duitsland. Die paar honderd kilometer maakt een wereld van verschil. Veelzeggend detail: Lotte wordt verliefd op de Joodse David, Anna op de SS’er Bernd.
“Het is maar net waar je wiegje staat,” peinst William Spaaij. “Waren wij geboren in Syrië, dan hadden we nu misschien in een bootje op de Middellandse Zee gezeten.”
In ‘De Tweeling’ speelt hij de rol van onderduiker David. “David is een soort stand-up comedian en Lotte zingt. David wil samen met haar naar Amerika, om het daar helemaal te gaan maken in de showwereld.” David is een ietwat naïeve optimist, vindt Spaaij. “Hij beseft niet wat er gaande is. Zelfs wanneer hij al een ster draagt, vertrouwt hij volkomen op de liefde tussen hem en Lotte: in zijn ogen kunnen ze samen de hele wereld aan. Uiteindelijk wordt hij toch opgepakt.”
Net als het boek vraagt ook de musical aandacht voor de Duitse kant van het verhaal, wijzend op de collectieve wanhoop tijdens de crisistijd. “Bernd is een doodgewone, arme jongen die in een smidse werkt. Hij ziet Hitler als degene die het volk van de armoede redt. Bernd meldt zich bij de SS omdat hij zich laat meeslepen: ‘Natuurlijk gaan we vechten voor ons land!’ Hij heeft geen idee wat er nou precies met al die Joden gebeurt.”
Onwetendheid, benadrukt Spaaij. Maar tegenwoordig bereikt ons dagelijks een stroom van informatie via de media. En desondanks volharden velen in onwetendheid en kortzichtigheid, concludeert hij. “Ik woon in Amsterdam, in Bos en Lommer. Mijn moslimburen zijn lieve mensen, die overduidelijk níks te maken hebben met wat er in Parijs en Brussel is gebeurd. En toch zie je hoeveel mensen geloven wat één persoon met overwicht roept. Een Wilders die twittert: ‘Als ik minister-president word zal ik Nederland de-islamiseren.’ Of een Trump, met zijn muur langs de Mexicaanse grens. Daarover circuleren allerlei grappige filmpjes. Maar intussen gaan er straks heel wat mensen op die man stemmen, hoor.”
‘De Tweeling’ trekt sinds oktober door Nederland; meer dan de helft van de uitvoeringen zit erop. Vaak begint een productie pas na de première echt te groeien en te bloeien. Herkent William Spaaij dit?
Lachend: “Volledig, en zelfs nog nooit zo sterk als bij deze show! Dat komt mede doordat dit een extra spannende productie was, met een thema waar het publiek doorgaans niet in groten getale op afkomt. En dan een cast van 25 mensen, een orkest en een decor waar je u tegen zegt − een gigantisch risico als je uit de kosten wilt komen. Dat legde onwillekeurig een druk op iedereen. Maar die druk viel na de première weg. En toen konden we het stuk echt naar ons toe trekken en erin groeien.”
De groep is bovendien heel hecht en enthousiast, constateert hij tevreden. “Iedereen is er altijd: ook in grieperige toestand staan mensen gewoon te zingen. Dit is geen slijmen, want uit ruime ervaring weet ik maar al te goed hoe het ook anders kan.”
Als geboren Zwollenaar is hij extra gelukkig met de toegevoegde uitvoeringen in Zwolle. “Eigenlijk waren die niet eens gepland. Maar we hadden een week over en theater De Spiegel zag ons wel zitten. Geweldig! Ik voel me echt blij en trots dat we daar straks ook gaan spelen.”
Apeldoorn, 3 april; Zwolle, 20 t/m 24 april
(de Stentor, Uit & Thuis, 31-03-2016)
