Voor het negende jaar op rij organiseert de Roemeense zangpedagoge Manuela Ochakovski haar Internationale Masterclass. Dat voltrekt zich in het dorp Wenum Wiesel, aan de rand van de Kroondomeinen. De grand finale vindt plaats in Theater Orpheus.

(de Stentor, maart 2017)

Achter het ruime, vrijstaande huis aan de Wieselseweg bevindt zich een tweede gebouw: studio Il Portamento. Het oogt eenvoudig, maar vorm en materialen zijn zorgvuldig gekozen ter wille van een optimale akoestiek. Hier geeft Manuela Ochakovski les en hier vinden alle masterclasses en kamerconcerten plaats.
,,Mijn oudste leerling is tachtig. Hij zingt bij een koor en wil zo goed mogelijk in vorm blijven,” zegt Manuela Ochakovski. Glimlachend: ,,Het is nooit te laat om iets met je stem te doen. Zolang je kunt ademen, kun je zingen.”
Wat Ochakovski betreft zou er eigenlijk best wat meer structurele aandacht mogen komen voor stemscholing. ,,Sowieso is Nederland een korenland. Alleen al in Apeldoorn hebben we al meer dan honderd koren. Vaak hoor ik: ‘Onze dirigent doet altijd stemoefeningen met ons!’ Ja, tien minuten en in groepsverband. Maar op die manier kun je natuurlijk nooit het individuele stemgebruik begeleiden.”

Passaggio

Manuela Ochakovski is een geboren Roemeense en woont sinds 2002 in Nederland. ,,Officieel,” licht ze toe. ,,Officieus was ik hier al eerder. Mijn man is namelijk Nederlander.”
Ze leerde hem kennen tijdens een van haar vele tournees. Want Ochakovski heeft een internationale operacarrière van ruim twintig jaar achter zich, waarin ze haar lyrische coloratuursopraan leende aan illustere titelrollen als Lulu ( Alban Berg) en Lucia di Lammermoor (Donizetti).
Vanuit Nederland begon ze een tweede carrière als zangpedagoge en coach voor professionele zangers. Daarbij richtte ze de Stichting Passaggio op. ‘Passaggio’ is zangjargon voor een registerovergang in de menselijke stem, maar in ruimere zin betekent het woord ook iets als overbrugging, verbinding.
“Wij willen de brug zijn tussen publiek en zangers, amateurs en professionals, publiek en docent, licht Ochakovski toe. “Ons doel is om die docent, de ‘master’, makkelijker benaderbaar te maken.”

Randstad

Van meet af aan heeft Stichting Passaggio geprobeerd financieel zichzelf te redden. ,,We hebben één sponsor,” meldt Ochakovksi. Ze lacht fijntjes, maar spreekt niet uit wat voor de hand ligt: dat het er best meer mogen worden. Wel benoemt ze het belang van stichting voor de regio. ,,We willen ook deze omgeving cultureel op de kaart zetten. De Randstad lijkt wel toonaangevend, maar in de provincie gebeurt eveneens van alles. En de Veluwe is dichterbij dan veel mensen uit het westen denken.” Er schiet haar een anekdote te binnen: ,,Een zangstudent uit de Randstad belde mij op en vroeg: ‘Is dat ver, Apeldoorn…?’ Ik zei: ‘Een uurtje, met de trein.’ En hij verrast: ‘Wát?’”
Ochakovski barst in lachen uit. ,,Terwijl ik beroepszangers uit Engeland en Canada coach, die ook naar Apeldoorn komen. Reizen hoort bij het vak, dat zijn we als professionals gewend.”

Amateurs

Op het moment van dit gesprek zijn de jaarlijkse amateur-masterclasses net achter de rug. Die aandacht voor amateurs is trouwens een speerpunt van Stichting Passaggio. ,,Bij ons zijn beroepszangers en amateurs gelijkwaardig. Het mooie aan amateurs is dat ze niet onder dezelfde tijdsdruk staan als professionals. Ze kunnen alle ruimte nemen voor hun passie. Ik ken genoeg amateurs die op een hoger niveau zingen dan een pas afgestudeerde conservatoriumstudent. Denk maar aan het tv-programma Una Voce Particolare, daarin zag je soms grote talenten voorbijkomen.”

Elk jaar weer weet Ochakovski gastdocenten van internationale naam en faam te strikken. Voor 24 en 25 maart zijn dat de Britse contra-alt Hilary Summers, sopraan Marie Angel en Pilates-coryfee Alan Herdman. Diverse thema’s passeren de revue: ,,De een zit met ademtechniek, de ander met dictie, weer een ander heeft moeite met presentatie of vraagt zich af welk repertoire het meest geschikt is. Want niet elke stem hoeft alles te kunnen zingen.”

Bijscholen

Dit jaar komen de cursisten uit onder meer uit Engeland en Bulgarije. Naast studenten hebben zich ook beroepszangers aangemeld, vertelt Manuela Ochakovski: ,,Hetzij voor hun eigen professionele groei als podiumkunstenaar, hetzij omdat ze zelf lesgeven en hun niveau op peil willen houden.” En dat laatste is erg belangrijk, benadrukt ze. ,,Ook als docent moet je je steeds bijscholen om je studenten optimaal te blijven begeleiden. Zo ben ik al tien jaar als coach verbonden aan operahuis De Munt in Brussel en begeleid ik ook in Londen een aantal operazangers. Dan is het toch een voorwaarde dat ik daadwerkelijk nog iets aan hun vakkennis kan toevoegen.”

24 & 25 maart: openbare masterclasses, 26 maart: slotconcert, Orpheus Apeldoorn
Zie www.passaggio.nl en www.manuelaochakovski.com