Een strijkkwartet binnen de bigband
Honderd jaar geleden brak George Gershwin door als componist met zijn wereldwijde hit ‘Swanee’. Reden voor een feestje, vonden ze bij het Millennium Jazz Orchestra.
Foto Ludmilla Coornstra (Zwolle, 17-11-2019)
(de Stentor, 15-11-2019)
Bigband en strijkkwartet, hoe onverwacht wil je het hebben? En dan vervangt dat strijkkwartet ook nog eens de pianist. Dat klinkt ingewikkeld en dat is het ook. We hebben het over de Rhapsody in Blue, het iconische werk van George Gershwin: een uitbundige ode aan Amerika in een mix van klassiek, jazz en blues. Alleen: de markante pianopartij wordt nu vertolkt door het Matangi Kwartet, zoals altijd wel te porren voor een experiment. Arrangeur is de Hardenbergse Joan Reinders, tevens dirigent van het Millennium Jazz Orchestra (MJO).
De Rhapsody wordt een pièce de résistance tijdens de Gershwin Celebration Tour van deze Bigband, waarbij ook zangeres Fay Claassen te gast is.
,,Een enorme uitdaging,” zegt Reinders. ,,Componeren voor strijkkwartet geldt toch wel als het hoogst haalbare, omdat het allemaal zo transparant is. Ik had soms het gevoel dat ik als het ware een stukje kamermuziek ín de bigband zat te schrijven.”
Verrassend
Toch is de bezetting muziekhistorisch bezien minder buitenissig dan het lijkt. Reinders: ,,Tegenwoordig hoor je Rhapsody in Blue altijd met symfonieorkest, maar de oorspronkelijke bezetting was veel intiemer. In 1924 stond de jazz ook nog in de kinderschoenen. Het jazzorkest van toen was geen echte bigband, maar zat daar wel tegenaan: vooral blazers, met een paar strijkers erbij. Eigenlijk heb ik de orkestpartij dus gedeeltelijk teruggebracht naar de oude bezetting. Maar dat strijkkwartet biedt nu wel een verrassende invalshoek.”
Naast Rhapsody in Blue behelst het programma veel vocale muziek, die Reinders ook allemaal zelf arrangeerde. ,,Ballads, een medley uit de opera Porgy and Bess, fragmenten uit Lady, Be Good − ach joh, die Gershwin heeft zóveel mooie stukken geschreven! En melodisch ijzersterk; zodra je die liedjes hoort, blijven ze meteen hangen. Volgens Leonard Bernstein was Gershwin de meest melodische componist ooit, op Tsjaikowsky na.”
Matangi
Deze Gershwin Celebration Tour is een vervolg op de Bernstein Celebration Tour, waarmee het MJO in 2018 hoge ogen gooide. Vierde men toen de honderdste geboortedag van Bernstein, ditmaal is de aanleiding Gerhswins definitieve doorbraak als componist: precies een eeuw geleden scoorde hij zijn eerste wereldwijde hit met Swanee, waaraan hij ook financieel aardig wat overhield.
Joan Reinders toont zich zielsgelukkig met de deelname van zowel het Matangi Kwartet als Fay Claassen. ,,Het Matangi Kwartet is ontzettend goed en ook heel flexibel. Het is een plezier om met ze te werken.” Met Fay Claassen werkte hij in 2004/2005 al samen: ,,Fay kan fantastisch improviseren, maar ook heel mooie lijntjes maken. Ze mengt heel goed met het orkest. We hebben de try-out gehad, en ik moet zeggen: ik ben bijzonder tevreden! Het wordt gewoon heel erg mooi.”
Meer info: www.millenniumjazzorchestra.nl
