Drie avonden lang dient de idyllische beeldentuin van Kasteel het Nijenhuis als decor voor openluchtconcerten. Met in de hoofdrollen drie topmusici: pianist Michiel Borstlap, saxofonist Yuri Honing en violist Carla Leurs.

de Stentor / Tubantia, 13-06-2019. Foto Wouter Loeve

Carla Leurs kennen we in deze regio met name als concertmeester van het Orkest van het Oosten. ,,Nóg wel, ja” zegt ze lachend. Want ze is haar laatste orkestseizoen aan het afronden. Het optreden tijdens de Fundatie Summer Stage wordt een afscheidsoptreden. ,,Ik ga me daarna vooral concentreren op soloprojecten en kamermuziek. Dus eigenlijk wat ik straks ook bij de Fundatie Summer Stage doe. Al kom ik nog wel als gastviolist bij het orkest terug, hoor,” voegt ze er snel aan toe. ,,Ik hoop dat de band altijd zo goed zal blijven als die steeds is geweest.”

Maar eerst het drieluik van zomeravondconcerten: live muziek temidden van de 99 sculpturen in de beeldentuin. Want Kasteel het Nijenhuis bij Heino is onderdeel van Museum de Fundatie, met zijn hoofdvestiging in het Zwolse Paleis aan de Blijmarkt.
Alle concerten bewegen zich op het raakvlak van jazz en klassiek. Bij pianist Michiel Borstlap − die een programma maakte met het Rotterdamse Scapino Ballet − zal de muziek meer naar jazz tenderen, evenals bij Yuri Honing en zijn Acoustic Quartet. Maar Carla Leurs en het Orkest van het Oosten spelen bijna onversneden klassiek – bíjna, want Piazzolla bevat ook jazzy elementen.

Havenarbeider

Op de derde avond soleert Leurs namelijk in twee versies van de Vier Jaargetijden: de cyclus I Quattro Stagioni van barokmeester Antonio Vivaldi, maar ook Las quatros estaciones porteñas van de Argentijnse tangomeester Ástor Piazzolla (1921-1992). Als uitgangspunt hiervoor nam Piazzolla het leven van een havenarbeider in het Buenos Aires van de jaren zestig.
In eerste instantie schreef hij het vierdelige werk voor piano, maar arrangeerde het ook voor zijn eigen kwintet met bandoneón, viool, piano, gitaar en contrabas. Nog later maakte de Russische componist Leonid Desyatnikov (1955) een versie voor vioolsolo en strijkorkest. ,,En die swingt aan alle kanten de pan uit, joh!” verheugt Carla Leurs zich. ,,Dat mag ook wel hè, een beetje swing op zo’n een zomeravond. Het leuke is: hierin duikt opeens ook een citaat uit de Vivaldi-Jaargetijden op. Dus dan is de cirkel weer rond.”

De Jaargetijden van Vivaldi behoren al decennialang tot het ‘ijzeren repertoire’. Toch blijven ze Carla Leurs fascineren. ,,Het interessante is: deze concerto’s zijn overbekend, maar je kunt er zó veel kanten mee op! Al wilde ik wel eerst loskomen van wat ‘men’ altijd doet. Ik heb in april nieuwe, blanco partijen gekocht om daarin de echte Vivaldi terug te vinden. Hij heeft zoveel leuke aanwijzingen geschreven, op plekken die we meestal toch te ‘netjes klassiek’ spelen. Zelfs mijn dochtertje van twee heeft een boekje waarin je op knopjes kan drukken en dan hoor je de ‘nette’ uitvoering van de Vier Jaargetijden. Dus van kleins af aan word je geïndoctrineerd.”

Dronken

Zelf betwijfelt ze of Vivaldi het wel zo braaf had gewild. Voor haar prevaleert de expressie. ,,Oké, meestal herkennen mensen de vogeltjes wel en misschien de hond ook. Maar er zit zoveel meer in, het is nog spannender! In de bladmuziek noteert Vivaldi nauwkeurig wat hij per fragment uitbeeldt. Zo schrijft hij ergens: ‘dronken’. Nou, als ik dronken ben, speel ik echt niet zuiver. Ik denk dus aan een Oktoberfest-sfeer, of in elk geval een oogstfeest waarbij de wijn rijkelijk vloeit.”

Vivaldi dichtte indertijd eerst vier sonnetten en componeerde daarbij de concerto’s. ,,Het is dus enorm verhalende muziek, die je best een beetje theatraal mag spelen. Verderop schrijft ie: ‘het klapperen van de tanden en het rillen van de kou’. Dat zijn heel snelle nootjes. En ik bedacht opeens: als ik heel erg zenuwachtig ben, gaat m’n strijkstok trillen. Dat effect zou er op papier uitzien als die snelle nootjes. Dus wanneer je die nootjes onberispelijk speelt, krijg je waarschijnlijk niet wat hij bedoelde. Nú denk ik: oké, je staat dus gewoon te trillen doordat je het heel erg koud hebt.”
Zo zou ze nog meer details kunnen opnoemen. ,,Veel mensen denken: ‘o, de Jaargedtijden van Vivaldi, wat afgezaagd’, maar het is echt geniaal! Niet alleen dit werk trouwens. Vivaldi heeft heel veel gecomponeerd en daar zitten zulke pareltjes tussen.”

14-16 juni 2019, https://fundatiesummerstage.nl/ Kasteel het Nijenhuis, Heino/Wijhe.