Lydia Pettit: ‘What Lies Beneath’ (2023); foto Elliott Mickleburgh.
Copyright: kunstenaar, met dank aan Galerie Judin, Berlijn
Voor de rijkgeschakeerde zomertoonstelling ‘Licked By The Waves’ dook het team van Museum MORE diep het waterthema. Zeventig kunstenaars van diverse continenten verbeelden hun kijk op de badende mens.
Hoe wisselvallig het Nederlandse weer ook mag zijn, in Museum MORE zit je warm, droog en toch aan het water. Dwalend door drie grote zalen passeer je luxe zwembaden en zonnige stranden, met soms excentrieke badgasten. Je kunt ook een rustig plekje in de natuur opzoeken en je onbespied wanen. Voeg je bijvoorbeeld bij de naakte pootjebaders tussen de waterlelies, op het schilderij ‘Surprise’ (1930) van Camille Bombois. Of dartel rond in de sprookjesachtige rivier van Ralf Blok, tussen de bloeiende bomen.
‘Licked By The Waves, nieuwe baders in de kunst’ is de titel van deze tentoonstelling. De zinsnede verwijst naar een gedicht van Walt Whitman:
The orchestra whirls me wider than Uranus flies,
It wrenches such ardors from me I did not know I possess’d them,
It sails me, I dab with bare feet, they are lick’d by the indolent waves…
Zeventig kunstenaars leverden diverse bijdragen. Studio Spass maakte van het interieur een spetterend geheel, met blauwwitte matrozenstrepen en strandstoelen die het vakantiegevoel nog… nou ja, onderstrepen. Conservator Maite van Dijk spreekt dan ook schertsend van ‘Gorssel aan Zee’.
Naakt
In deze ambiance maak je kennis met een internationaal gezelschap. Alle kunstenaars verdiepten zich in het onderwerp, in alle mogelijke stijlen en technieken: van olie- en acrylverf tot en met aquarel, krijt, zand, houtskool, papier, brons, polyester, fotocollages en nog veel meer. Curieus is het doek ‘Good Things Take Time’ van de Ghanees Aplerh-doku Borlabi, waarop hij de koffiekleurige huid van de jongeman bij een zwembad heeft samengesteld uit snippers van kokosnootschillen.
Dit artikel lees je gratis. Vind je het interessant?
Dan kun je onderaan een donatie doen.
Zo help je mij om als freelancer te blijven schrijven.
Eeuwenlang waren badende figuren voorbehouden aan de context van Bijbelse of mythologische voorstellingen. Susanna en Bathseba kon je nog wel naakt afbeelden, evenals Aphrodite en de Drie Gratiën. Maar ‘gewone’ mensen zomaar in hun blootje, nou nee. Pas halverwege de negentiende eeuw kwam er een omslag. In die periode kregen welgestelde burgers meer vrije tijd, die ze vaak aan het water doorbrachten. Tegelijkertijd kwam in de Franse kunstwereld ook het buiten schilderen, ‘en plein air’, in zwang. Beroemdheden als Paul Cézanne, Edouard Manet, Paul Gauguin en Pierre Auguste Renoir kozen graag baadsters (inderdaad, meestal vrouwen) als onderwerp.
Iconisch
De meeste kunstenaars in Museum MORE geven hieraan een eigentijdse invulling. Toch verwijzen ze soms naar iconische werken van hun voorgangers. Zo bevinden we ons bij ‘I Haven’t Had A Good Time In A Long Time’ van Friedrich Kunath aan de Oostzeekust, naar de dennenbomen te oordelen; de uitdrukkelijk romantische stijl lijkt een ode aan Caspar David Friedrich. Verderop knipogen een paar exposanten naar Picasso. Zoals de Belgische Farah Atassi met haar ‘Rustende bader met sinaasappels’ en de Zuid-Afrikaanse Neo Matloga met zijn zwart-wit collage.
Eva Räder draagt haar ‘Badenden’ rechtstreeks op aan Cézanne, die in 1906 een soortgelijk werk maakte. Lydia Pettit schilderde met ‘What Lies Beneath’ een baadster die met gesloten ogen ruggelings in een donkere poel drijft; haar pose en de melancholische sfeer zijn moeilijk los te zien van ‘Ophelia’ (1852) van de prerafaëliet John Everett Millais. En de Oekraïense Polina Barskaya plaatste zichzelf ‘Staand naast een Bonnard in het Norton Museum’ zoals dit paneel heet. En daarop is inderdaad Bonnards beroemde ‘Strand bij Saint-Tropez’ nageschilderd.
De catalogus vermeldt bekende Nederlandse namen als Co Westerik, Carel Willink, Pat Andrea en Marlene Dumas, maar ook buitenlandse coryfeeën als de Amerikaanse Katherine Bradford en de Duitse Norbert Tadeusz. Gastcurator en kunstenaar Tanja Ritterbex, woonachtig in Berlijn, toont een knus gezinstafereeltje, ‘Family at the Pool’. Met collega Marie Aly maakte ze een paar uitbundige muurschilderingen, die echter na afloop van de tentoonstelling onverbiddelijk worden overgesausd. Er is ook meer ingetogen werk. Met enkele suggestieve kwaststreken laat Pim Blokker drie zwanen op het paars-roze water dobberen. Tilo Baumgärtel speelt met licht en schaduw boven een intiem bosvijvertje, waar een grote vleermuis de vredig poedelende recreanten gadeslaat.
Psychedelisch
Soms wordt het wat unheimisch. Want waarom legt ‘Lily’ − staand in een schemerig, desolaat heuvellandschap − haar hand over het gezicht van de jongeman die oprijst uit een vennetje? Mag hij haar niet aanraken? Haar niet naakt zien? Wil ze hem kopje-onder duwen? Helemaal pluis is het niet, de scène die Sara Anstis in zacht pastelkrijt aan het papier toevertrouwde. En psychedelisch maar tegelijk waanzinnig mooi is ‘Below The Surface’ van de Amerikaan Matthew Hansel, die zichtbaar iets met Jheronimus Bosch heeft. Paddo’s schieten uit de borsten van een baadster en onder het water zwemmen obscure wezens rondom een gotisch bouwwerk…
Maar afgezien van enkele diepe wateren voeren zon, zee en zwembad de boventoon op deze expositie. Je hoeft maar een blik te werpen op de bruisende branding bij ‘Strand 2’ van de Belgische kunstenaar Jan De Vliegher, en echt: je bent meteen weer in vakantiestemming.
Te zien t/m 6 oktober. Museum MORE, Gorssel
Waardeer je dit artikel?
Dan kun je dit laten blijken met een financiële bijdrage. Zo help je mij om meer van zulke artikelen te schrijven. Bedankt!
