Travelling in Baroque, het meerdaagse zomerfestival van het Apollo Ensemble, is omgedoopt tot Via Musica. Een nieuwe naam voor een vertrouwd evenement.
de Stentor, 20-06-2019. Beeld: duo Gomide-Oltheten, © Via Musica
‘Bienvenue á Paris’ – Welkom in Parijs! Voilà het uitnodigende motto voor 2019. Je kunt je gastronomisch te buiten gaan tijdens een avondje haute cuisine, wijnproeven op een Parijse markt en rondslenteren langs de schilderezels op het Plâce du Tertre. Al ligt Parijs dit jaar wel onder de zeespiegel en zijn de druiven voor de wijn geteeld op oer-Hollandse polderklei. Want de organisator van dit festival, het Apollo Ensemble, heeft zijn uitvalsbasis in Lelystad. Vandaar dat Montmartre voor de gelegenheid naar theater Agora is verschoven, waar pianist Hannes Minnaar bijvoorbeeld werk van Fauré, Franck en Ravel speelt.
Ook alle andere locaties bevinden zich volgens goed ‘apolliaans’ gebruik in Flevoland. Het vlakke land met zijn ongewone esthetiek: de lage horizons boven weidse, geometrische gerangschikte akkers, en de wederopbouwarchitectuur uit de jaren vijftig.
‘Travelling in Baroque’, zo heette dit klassieke festival tot voor kort. Maar die naam bleek uiteindelijk veel misverstanden op te leveren.
“Ten eerste programmeren we veel meer dan alleen barokmuziek,” zegt Marion Boshuizen, klaveciniste/organiste en zakelijk leider van het Apollo Ensemble. ,,Dus die naam dekte de lading niet meer. Ten tweede was het een moeilijke naam: schrijf je dubbel l of één l? Extra lastig is dat bijvoorbeeld MacBooks en iPads er automatisch één l uitgooien, want die hebben standaard een Amerikaanse spellchecker. Mensen namen dat dan argeloos over en riepen: ‘O, die link doet het niet!’ Vandaar dat we echt van die naam af moesten. Tegelijk wilden we wel graag datgene in de naam behouden waar ons festival voor staat, namelijk het reizen.”
Het werd Via Musica: langs muzikale weg, via de muziek. ,,Want muziek brengt niet alleen mensen met elkaar in contact, maar ze neemt je ook mee op een mentale reis langs andere culturen en kunstuitingen: architectuur, filosofie, poëzie.”
De formule blijft in grote lijnen dezelfde: een ontdekkingstocht langs karakteristieke plekken in Flevoland. Vier dagen lang klink er klassieke muziek, gelardeerd met film, poëzie en lekker eten. Inclusief de inmiddels gebruikelijke kick-off: ditmaal op 22 juni in De Beleving te Zeewolde, een tot restaurant omgebouwde groentekas. ,,We proberen een sfeer te creëren van het Franse platteland. Er is een heel leuke chef-kok, Erik Vos. Hij gaat koken, wij gaan spelen.”
In die voormalige kas ontrolt zich een Frans-Nederlands programma. Dat begint nogal prikkelend, met een cantate uit 1708 van de Fransman André Campra, Les Femmes. Marion Boshuizen: “Daarin betoogt Campra dat je van vrouwen eigenlijk alleen maar ellende hebt. Neem nu jaloerse vrouwen, die al boos worden wanneer je naar iemand lacht. Of preutse vrouwen – tja, die stellen je natuurlijk sowieso teleur. En slimme, erudiete vrouwen tiranniseren hun hele omgeving.”
Misogynie is kortom troef bij Campra. Maar gelukkig, in 1715 schrijft de Hollander Quirinius van Blankenburg zijn tegencantate L’Apologie des Femmes. ,,Daarin zegt hij: ‘Welnee joh. Jaloerse vrouwen hebben juist een heel teder hart, preutse vrouwen hebben gewoon een eigen wil en geleerde vrouwen een sterke geest.’ Ik vind ze beiden uiteraard hartstikke seksistisch, haha! Maar die tegenstellingen zijn heel grappig uitgewerkt.”
Tijdens het ‘echte’ festival in augustus worden diverse aspecten van Parijs uitgelicht. Het officiële openingsconcert vindt plaats in de sfeer van de Parijse Chapelle Royale, maar dan binnen de Goede Rede: een kerk- en concertlocatie in Almere, met een echt Frans barokorgel. Daarop zal virtuoze, uitbundige barokmuziek klinken van Corrette en Blavet. Maar ook de Leçons de ténèbres van Couperin, bedoeld voor de liturgie rondom de dood van Jezus. ,,We gaan de kerk ook heel sfeervol aankleden, met kaarsen en zo,” verheugt Boshuizen zich.
Nog een festival-onderdeel dat tot de verbeelding spreekt: het concert op vrijdag, met als uitgangspunt de Cinéma-Fantaisie ‘Le Boeuf sur le toit’ (1920) van Darius Milhaud. ,,Eigenlijk had Milhaud dat geschreven als live soundtrack bij de film The Immigrant van Charlie Chaplin,” vertelt Marion Boshuizen. ,,Naderhand is er een surrealistisch ballet op gemaakt, waar Milhaud minder blij mee was.” In Lelystad brengen violiste Daphne Oltheten en pianist Henrique Gomide het werk weer als muziek de Chaplin-film. En passant steken ze de oceaan over naar Latijns-Amerika: ,,Omdat Milhaud jarenlang in Brazilië woonde en daar veel invloeden opdeed, leggen ze een link met Braziliaanse folklore. Zo krijgen we ook nog een stukje wereldmuziek, belicht vanuit de klassieke hoek.”
22 juni, Zeewolde (kick-off), 8 t/m 11 augustus (festival), Flevoland.
www.festivalviamusica.nl