Inge Bosscha schreef haar boek ‘Mantel van angst’, over kerkverlaters en kerkpijn
Beeld: Inge Bosscha, foto Carla Heijstek Al zeven jaar coacht Inge Bosscha mensen die worstelen met hun kerk. Ze weet uit ervaring hoeveel pijn en angst daarmee gemoeid kan zijn. Maar bitter is ze allerminst. In oktober verscheen haar non-fictieboek Mantel van angst: ‘Eigenlijk is het een motie van vertrouwen.’ Ik sprak met Inge over...
‘Schoppenvrouw’: Ekaterina Levental speelt vijf heldinnen in complexe situaties
Beeld: Ekaterina Levental in ‘Schoppenvrouw’, foto Chris Koolmees ‘Schoppenvrouw’ is een kleinschalige muziektheaterproductie van LEKS Compagnie. Zangeres Ekaterina Levental speelt hierin vijf iconische vrouwen, die elk ‘twee zielen in hun borst’ hadden.
‘De Pelgrimsdroom’: een psychoanalyticus loopt twaalf keer de Camino de Santiago
Beeld: Santiago de Compostela. Stockfoto Pixabay (Dit artikel verscheen op 10-11-2024 in het Nederlands Dagblad) Sinds 2006 liep auteur Thijs de Wolf twaalf keer naar Santiago de Compostela. Als pelgrim legde hij zo’n tienduizend kilometer af. In De Pelgrimsdroom verwerkte hij zijn dagboekaantekeningen en blikt op zijn leven terug: ‘Wandelen gaat over herhalen en herinneren.’
Nederlands Bach Consort zoekt verbinding: ‘We putten allemaal uit dezelfde bron’
Beeld: het Nederlands Bach Consort, foto Christein van Hoffen Muziek rond Allerzielen is een speerpunt van het Nederlands Bach Consort. Dit jaar wil het ensemble doelbewust de Joodse, Arabische en West-Europese culturen bijeenbrengen: ‘We voelen een urgentie om verbinding te zoeken.’
Eigenzinnige Rosa Bonheur (1822-1899) was kunstenaar in dienst van het dier
Beeld: Rosa Bonheur met haar leeuwin Fatma Kunstenaar Rosa Bonheur (1822-1899) was in meerdere opzichten haar tijd ver vooruit. Ze voorzag in haar eigen onderhoud, werd 1894 als eerste vrouw benoemd tot Officier in het Légion d’honneur en liep vaak rond in mannenkleding. Maar vooral: ze had oog voor dieren als bezielde wezens, met hun...
Filosoof Reinhold Niebuhr is nog steeds een spiegel voor onze samenleving
Beeld: Portret van Reinhold Niebuhr door Ernest Hamlin Baker, © Wayne Stratz via Flickr.com Hij was de favoriete filosoof van Barack Obama, Bill Clinton citeerde graag zijn serenity prayer en zelfs Martin Luther King liet zich door hem inspireren. Theoloog en ethicus Reinhold Niebuhr (1892-1971) legde de basis voor het Realisme, een hoofdstroming binnen de...
INSOMNIO presenteert een stormachtig klankmonument met vier kerkorgels
Ulrich Pöhl, foto Heikki Tuuli Op 1 augustus was het 350 jaar geleden dat er een ongekend hevige storm over de Nederlanden raasde. Utrecht werd het zwaarst getroffen, waarbij de Domkerk instortte. Ensemble INSOMNIO herdenkt deze ramp met een wereldpremière: Tempestas in Memoriam voor vier kerkorgels, van de Britse componist James Wood. Een technologische wereldprimeur...
De hoopgevende nalatenschap van kunstenaar en theoloog Esther Veerman
Beeld: Esther Veerman (haar naam betekent ‘Morgenster’). Foto Alexander Veerman Op 13 mei overleed Esther Veerman, 55 jaar jong. Naast kunstenares en theologe was ze de onvermoeibare ambassadeur van mensen die zijn getraumatiseerd door huiselijk en/of seksueel geweld. Haar levenswerk was de Stichting Kunst uit Geweld, die haar missie blijft voortzetten.
Boek van Okke Wisse over zijn filosofische dialoog met tbs-patiënt Stefan
stockfoto Pixabay Okke Wisse is theoloog en counselor. Hij werkt ook al 30 jaar als geestelijk verzorger, waarvan 21 jaar met tbs-patiënten. Aan één van hen schreef hij een twaalftal brieven, die hij bundelde tot een boek: Filosoferen in de tbs. Het gesprek tussen een geestelijk verzorger en een tbs’er. Wisse: ‘Met dit boek vraag ik...
Zomerexpositie ‘Licked By The Waves’: zonnige stranden en diepe wateren
Lydia Pettit: ‘What Lies Beneath’ (2023); foto Elliott Mickleburgh. Copyright: kunstenaar, met dank aan Galerie Judin, Berlijn Voor de rijkgeschakeerde zomertoonstelling ‘Licked By The Waves’ dook het team van Museum MORE diep het waterthema. Zeventig kunstenaars van diverse continenten verbeelden hun kijk op de badende mens.
Netflix-docu ‘The Man With 1000 Kids’ laat zien: zó gevaarlijk is de gebrekkige registratie van spermadonoren
stockfoto Pixabay Je kon erop wachten: de Nederlandse ‘seriedonor’ Jonathan, die wereldwijd zo rond de duizend kinderen verwekte, is de hoofdpersoon in een documentaireserie die Netflix op 3 juli lanceerde. In ‘The Man With 1000 Kids’ volgen we Jonathan tot na de spraakmakende rechtszaak in 2023. Daarbij verbood de rechtbank hem om ooit nog als...
Cultuurwetenschapper Thomas Macho verkent de relatie tussen mens en dier
Beeld: Thomas Macho, foto: Jan Dreer voor IFK Wien In het boekessay Waarom we dieren eten verkent de Duitse cultuurfilosoof Thomas Macho de ingewikkelde relatie tussen mens en dier, vanaf de oertijd tot heden. Zonder vleesconsumptie te veroordelen bepleit hij een bedachtzamere en respectvollere omgang met dieren.
Psycholoog Hanneke Schaap: ‘Suïcidale personen zijn mensen zoals jij en ik’
Beeld: Pixabay Sinds 2014 doet het Kennisinstituut christelijke ggz onderzoek naar suïcide en religie. Begin 2024 verscheen Suïcide, Als leven een loden last wordt; een informatief boek voor hulpverleners, pastores en andere betrokkenen.
Dominee-donor Michiel Aten richtte platform op voor zaaddonoren
Spermabanken hebben de laatste jaren een slechte pers: chaotische administraties en malafide artsen veroorzaakten het nodige leed bij donorkinderen en hun familie. En dat terwijl de meeste spermadonoren toch aardige en fatsoenlijke mensen zijn. Aldus Michiel Aten, emeritus predikant en oud-donor. In het voorjaar van 2023 startte hij een platform voor spermadonoren die openstaan voor...
Schilder Cornelius Völker brengt een ode aan het alledaagse
Cornelius Völker: Handen, 2003. Olieverf op doek, 200x300cm, collectie kunstenaar Gebruikte tampons, afgevallen bloemblaadjes, een stapel oude dossiermappen. De Duitse kunstenaar Cornelius Völker verheft het schijnbaar onooglijke tot onderwerp van zijn olieverfschilderijen. Museum MORE toont een overzicht van ’s mans oeuvre.
Joke Roelfsema: ‘Het verlies van mijn zoon is onderdeel van mijn leven’
Beeld: Joke Roelfsema, foto Mariel Kolmschot Fotowerken Joke Roelfsema werkte als manager in de zorg, toen in 2017 haar zoon Michiel verongelukte. In haar boek ‘Wat is er gebeurd?’ beschrijft ze haar rouwproces waar zij doorheen moest.
Opnieuw een theatrale ‘Matthäus’ van het Luthers Bach Ensemble
Matthäus Passion door het Luthers Bach Ensemble. Foto Niels de Vries, 2022 Het Luthers Bach Ensemble uit Groningen ontwikkelde een eigen Matthäus-traditie. Geen plechtige concertceremonie rondom een roerloze Christus in rokkostuum, maar een dynamische, ‘semiscenische’ voorstelling. Met interactie onderling én met het publiek.
Biografie van pater Bernard van Klaarwater, avonturier met een missie
De vulkanen bij Rabaul in Papoea-Nieuw-Guinea. Foto Jules via Pixabay In 2020 begon publiciste Marianne Visser van Klaarwater aan een onderzoek naar leven en werk van haar oom, pater Bernard van Klaarwater. Vanaf 1923 werkte hij missionaris van het Heilig Hart in Papoea-Nieuw-Guinea. Talloze brieven schreef hij daarover aan zijn familie. Maar na mei 1939...
Noord-Nederlandse koren zingen een drieluik van verlies, hoop en troost
Beeld: Pixabay November is van oudsher de maand waarin we de doden herdenken. Kamerkoor Capella Frisiae en de Roden Girl Choristers herdenken in vier Noord-Nederlandse kerken alle slachtoffers van oorlogen en natuurrampen. Initiatiefnemer is de Friese dirigent en componist Hoite Pruiksma, die speciaal hiervoor een nieuw koorwerk schreef.
Veelbetekenende stilte in schilderijen van Lara de Moor
Beeld: Lara de Moor / Polygon (2017), olieverf, privébezit. © Lara de Moor Museum MORE presenteert de eerste museale solotentoonstelling van Lara de Moor. De kunstenares gunt ons een blik in de verlaten kamers van verwaarloosde huizen. In subtiele tinten brengt ze een zweem van melancholie over, van heimwee ook. Tegelijk is de spanning onontkoombaar.
De lyrische natuurbeleving van schilder Eugène Brands (1913-2002)
Eugène Brands: ‘Wide Country’ (1976), olieverf op doek, 200×400 cm. Cobra Museum Meestal zien we in het Noord-Veluws Museum figuratieve schilders, die een band hebben of hadden met de vroegere kunstenaarskolonie in Nunspeet. Maar Onder de Bos is een hommage aan de lyrische abstractie van Eugène Brands (1913-2002).
De Wet meerouderschap moet primair het belang van het kind dienen
Beeld: Kris via Pixabay Draagmoederschap en meer specifiek de Wet meerouderschap bleken eind augustus een veelbesproken onderwerp bij o.a. Nieuwsuur en in Trouw. In het maatschappelijk debat worden echter een paar punten gemist, en wel vanuit het perspectief van het gewenste kind zelf. Vandaar dat Stichting Donorkind ook die invalshoek wil belichten.
In museumsmederij ‘De Hoefhamer’ brandt het vuur al vier eeuwen
Vrijwilligers Gert en Martin aan het werk. (Foto auteur) De Hoefhamer in Elburg is misschien wel de oudste smederij van Nederland. Wie de Smedestraat inloopt, hoort van verre al de hamerklanken van metaal op metaal. Want hoewel de werkplaats niet meer beroepsmatig wordt geëxploiteerd – in 2008 werd die officieel een museum − is de...
Museum MORE toont het raadselachtig universum van schilder Jan Worst
Jan Worst, Echoes and Footsteps (120×200 cm) 2018, part. collectie, foto Peter Tahl Deze zomer hoopt schilder Jan Worst zijn zeventigste verjaardag te vieren. Een mooie aanleiding voor de solotentoonstelling A Curious Universe, waarmee Museum MORE zijn werk in retrospectief belicht.
Geert Groote Huis: de bakermat van de Moderne Devotie
Beeld: still uit GGH-video over de pestepidemie in de 14e eeuw Nederland kent musea in allerlei soorten en maten. Noem een willekeurig onderwerp en er is wel ergens een museum aan gewijd. Veelal drijven ze op het enthousiasme van vrijwilligers, die je hartelijk ontvangen. Het Geert Groote Huis in Deventer bestaat in 2023 tien jaar...
Surrealistische ‘Wonderkamer’ in Teylers Museum: installatie over de wetenschap van het onmaakbare leven
Still uit film van Salvadore Arancio, foto auteur In 2018 ging de Italiaanse kunstenaar Salvatore Arancio in dialoog met zo’n 250 negentiende-eeuwse curiosa, die ooit de wetenschap dienden. Deze “Wonderkamer” bevindt zich momenteel in Teylers Museum te Haarlem, onder de titel Surreal Science.
Jan Troost (1958-2023), boegbeeld van de gehandicaptenemancipatie: “Liefde is het mooiste wat je kan overkomen”
Beeld: Jan Troost in 2022, foto Marion Arts “Proost voor Troost!” klonk het op 22 april in De Lindenberg in Nijmegen. Jan Troost – de even aimabele als vasthoudende strijder voor gehandicaptenemancipatie – had zijn eigen “Prematorium Party” georganiseerd. Hij wist sinds kort dat hij terminaal ziek was en wilde nog bij leven afscheid nemen....
Open brief aan de Tweede Kamer: doe recht aan donorkinderen!
Al sinds 2015 is Stichting Donorkind, belangenbehartiger van mensen die verwekt zijn via gameetdonatie, in gesprek met het Ministerie van VWS. Het betreft noodzakelijke wijzigingen van de Wet Donorgegevens, die in haar huidige vorm de doelgroep allerminst recht doet. Acht jaar later lijkt de afronding in zicht. Maar gaat het ook lukken om de broodnodige puntjes op de i te krijgen?
Dichter en theoloog Huub Oosterhuis (1933-2023): ‘Solidariteit is een beslissend aspect van de liefde’
Beeld: Gerd Altmann via Pixabay Het zal in het najaar van 1999 zijn geweest dat ik Huub Oosterhuis interviewde in de Rode Hoed. Aanleiding was Het Lied van de Eeuw; een musical, geschreven in opdracht van de Unie van Katholieke Bonden van Ouderen. Het werk diende niet alleen om de overgang naar een nieuw millennium...
Museum MORE brengt vroegere MoMA-exposanten weer bijeen. Een weelde aan kleur en details bij ‘Naïef Realisme’
Beeld: Lawrence Lebduska, zonder titel (paarden en ratelslang), 1946 Olieverf op doek, 72.5 x 88.5 cm. Coll. Carl & Marian Mullis ‘Naïef Realisme: van Rousseau tot Grandma Moses’ is de artistieke ‘reünie’ van een internationaal gezelschap. Museum MORE brengt een aantal MoMA-exposanten uit 1938 weer bijeen in de Achterhoek.
Gloednieuw Schildersmuseum op eeuwenoude kloosterzolder in Elburg
Beeld: reconstructie van de oude schilderswinkel van Jacob Deetman Sinds 31 maart 2023 is de Elburg officieel weer een museum rijker. Evenals Enkhuizen kan het Hanzestadje nu bogen op een eigen Schildersmuseum. Anton van Wezep – zelf oud-schilder, mbo-docent en bestuurslid van de Stichting Schildersmuseum – gunde mij in januari alvast een sneak-preview. Het Elburgse...
‘Passie voor kleur’: fauvist Freek van den Berg (1918-2000) exposeert in Bruno Barat Art Gallery
Beeld: Freek van den Berg, ‘Zonsopgang boven de IJssel’, jaren ’80. Hattem – Vanaf 1 mei 2023 exposeert schilder Freek van den Berg postuum in de Hanzestad Hattem, op een steenworp afstand van zijn laatste woonplaats Veessen. Zeven weken lang herbergt Bruno Barat Art Gallery een selectie uit minder bekende werken van ‘Neerlands laatste fauvist’,...
De tijdloze Matthäus Passion: over vriendschap en verraad, eerzucht en opoffering, angst en vertrouwen
Beeld: Conger Design via Pixabay De Matthäus Passion is een tijdloos verhaal van vriendschap en verraad, eerzucht en opoffering, angst en vertrouwen. Met een soundtrack die zijn weerga niet kent. Bachs beroemdste meesterwerk is meer dan alleen een hoogtepunt in de Europese cultuur. Of je nu religieus bent of niet, in dit monumentale drama herkent iedereen...
Minister Kuipers, laat donorkinderen niet nodeloos nóg langer wachten!
Momenteel mogen donorkinderen pas vanaf 16 jaar weten wie hun donorouder is. Op 1 februari adviseerden onderzoekers aan minister Kuipers van VWS om die leeftijdsgrens te laten vervallen. Toch wil hij dit advies nog niet betrekken in het Kamerdebat op 5 april.
‘Geweld achter de voordeur’, seksueel misbruik – hoe zinvol is een aangifte?
Beeld: Esther Veerman, ‘De schreeuw’, acryl op doek Heeft het eigenlijk nog wel zin om aangifte te doen? Zeker bij seksueel misbruik en huiselijk geweld is de drempel naar het politiebureau hoog. Moet je nu echt alle intieme details aan een paar vreemden vertellen? Heeft de politie wel tijd voor jouw verhaal? En vooral: word...
‘Deere’: poging tot dialoog tussen dader en slachtoffer na seksueel misbruik
De 28-jarige Evert werkt bij een visverwerkingsbedrijf. Hoewel strenggelovig, is hij niet afkerig van cocaïne. Als hij op straat een 15-jarige scholiere tegenkomt, knoopt hij een gezellig praatje aan. De rest is geschiedenis – en die lezen we in de debuutroman van Petra Madelon de Graaf.
Zwols ‘Bergklooster’ koestert de erfenis van Thomas a Kempis
Ongesigneerd schilderij (18e eeuw) van Thomas voor het Agnietenklooster Vlak naast de rooms-katholieke begraafplaats Bergklooster, op de heuvel die de naam ‘Agnietenberg’ draagt, ligt het Thomas a Kempis Museum. Een klein kenniscentrum dat eigenlijk langs organische weg is ontstaan. En dat proces duurt nog steeds voort, zo vertelt beheerder Bert Pierik.
Dominicanes Joy van der Werf (1934 – 2022): ‘Uitsterven? Nee, wij spreken liever van voltooien’
Rozen tegen de muur van het Zwolse Dominicanenklooster. (Foto auteur) ‘Welkom!’ was het allereerste woord dat Joy van der Werf tot mij sprak. We bevonden ons in de aula van het Dominicanenklooster te Zwolle, waar ik een cursus Geloofscommunicatie zou volgen binnen het leerhuis dat inmiddels het Thomashuis heet. Joy was een van de cursusbegeleiders....
‘Het Gouden Kalf’, oratorium over de identiteitscrisis van een ontheemd volk
Beeld: Jan-Peter de Graaff, foto Brendon Heinst Gesprek met componist Jan-Peter de Graaff (1992) Exodus is de kroniek van een volk op de vlucht. Het Maastrichtse festival Musica Sacra koos de titel van dit bijbelboek als thema voor 2022. Componist Jan-Peter de Graaff en librettist Jibbe Willems schreven er een oratorium over. Op 16 september...
Eerherstel voor de Amsterdamse Joffers in Villa Mondriaan
Museum Villa Mondriaan te Winterswijk heeft zijn bovenzaal gewijd aan de Amsterdamse Joffers. Wat deze groep schilderessen bond, was dat ze allemaal eind negentiende eeuw studeerden aan de Amsterdamse Rijksacademie.
Zachte rituelen bij Allerzielenconcert van het Nederlands Bach Consort
Het Nederlands Bach Concert en danser Alioune Adiagne in Zwolle, 28-10-2022. Foto Gerard van der Sluijs ‘Een gedanste suite van verdriet’ noemt het Nederlands Bach Consort zijn concertreeks rondom Allerzielen. Fijnzinnig repertoire, gelardeerd met zachte rituelen, biedt de bezoeker een plek om te luisteren en eventueel dierbaren te gedenken. Piëteit jegens de doden en rouwenden...
Componist en dirigent Hoite Pruiksma: ‘Onze maatschappij mist bezieling’
Beeld: Hoite Pruiksma dirigeert de NBA. (Met dank aan Siem Akkerman Fotografie) De teloorgang van de Nederlandse Bach Academie Na vijftien jaar van baanbrekende projecten besloot de Nederlandse Bach Academie (NBA) vorig jaar om te stoppen. En al gaf de coronacrisis de doorslag, toch ligt de oorzaak dieper, weet artistiek leider Hoite Pruiksma. ‘Onze maatschappij...
‘Nachtvlucht’: melancholische lofzang op de duisternis
Pieter Laurens Mol: ‘The Gloomy Lot’, 1988 Met Nachtvlucht presenteert Pieter Laurens Mol (Breda, 1946) zich als een diepzinnig kunstenaar. Ondanks de overwegend melancholische teneur bevat deze solo-expositie ook een paar ontroerende sprankjes hoop.
Virtuoze ‘Zandverhalen’, over het christendom in ruimste zin
Beeld: Dieren op weg naar de ark. Museum Zandverhalen (foto auteur) Nederland kent musea in allerlei soorten en maten. Noem een willekeurig onderwerp en er is wel ergens een museum aan gewijd. Veelal drijven ze op het enthousiasme van vrijwilligers, die je hartelijk ontvangen. Ditmaal: Museum Zandverhalen in Elburg, gevestigd in een fabriekshal uit de...
Psychiater Jim van Os: ‘Geloof, hoop en liefde, daar drijft de hele geneeskunde op’
Francesco Pesellino (ca. 1422-1457): de Zeven Deugden en de Zeven Vrije Kunsten (ca. 1450) Vaak miskennen we de moed van mensen die zwaar psychisch lijden, betoogt hoogleraar psychiatrie Jim van Os (62). Tegelijk signaleert hij hoe ‘de gekte van onze neoliberale samenleving’ velen tot wanhoop drijft: ‘Ik zie jongeren met fantastische kwaliteiten, die om euthanasie...
Boek ‘Eleison’: over het schadelijk zwijgen van de omstanders bij kindermishandeling en seksueel misbruik
Stockfoto: Mohamed Hassan via Pixabay Kindermishandeling en seksueel misbruik vinden doorgaans achter de voordeur plaats. Maar komen zulke geheimen ten slotte aan het licht, dan weet de omgeving zich vaak geen raad met de gevolgen. In zijn boek Eleison beschrijft Coen de Hoog hoe onbegrip en goed bedoelde bemoeizucht nog extra schade kunnen aanrichten.
Kunstenares Rietje Bakker: ‘Hoop is wat dit leven zin geeft’
Beeld: Rietje Bakker, ‘No More Sea – Once there will be no more sea, no more refugees, no more drowning. A window to the future’ (gem. techniek op linnen, 100 x 150 cm; geschonken aan Stichting Bootvluchteling) Rechtvaardigheid is een begrip waarover kunstenares Rietje Bakker (68) veelvuldig en intens nadenkt. Ze wordt vooral geraakt...
Holkje van der Veer (1960-2022): ‘Het is verlangen dat ons gaande houdt’
In 1984 kwam Holkje van der Veer, studente aan de sociale academie, stage lopen bij de Zwolse dominicanen. Bijna twintig jaar later presenteerde ze haar eerste boek, Verlangen als antwoord, waarin ze reflecteert op haar levensloop: het verhaal van een doopsgezind meisje, dat geleidelijk dominicanes werd. Ik interviewde haar in 2013 naar aanleiding van dat...
Bravoure en traditie gaan hand in hand bij schilder Norbert Tadeusz
Beeld: Norbert Tadeusz: Caduti (11), 1997. Acrylverf op doek, 239 x 295 cm. © Estate of Norbert Tadeusz Museum MORE heeft weer eens een primeur te pakken. Ditmaal met ‘Het leven als spektakel’, een overzichtsexpositie van Norbert Tadeusz (1940-2011). Elf jaar na zijn dood exposeert de Duitse meester voor het eerst in Nederland.
‘Een warme band’: de invloed van opvoeding op ons Godsbeeld
Beeld: Coco Parisienne via Pixabay Voor haar boek ‘Een warme band met God’ liet psychologe Mieke de Boer-Sonnenschein zich inspireren door de Engelse psychiater John Bowlby (1907-1990). Haar conclusie: Bowlby’s beroemde hechtingstheorie over ouders en kinderen kun je ook toepassen op de relatie tussen God en mensen.
The Ernen Recital 1996: historische opname van een jonge Marietta Petkova
Marietta Petkova, foto Theo Noort Laat ik het maar gewoon opbiechten: ik heb niet zo veel met Mozart. Nooit gehad ook. En toch zijn er een paar musici die mij overhalen tot gefascineerd luisteren. Marietta Petkova is een van hen.
Clare Lennart en de eeuwige angst voor verlies
Beeld: fragment cover ‘De bosjespoesen’ (1967) Wie kent Clare Lennart nog? In de jaren zestig en zeventig was ze een populaire auteur. Toch is haar veelzijdig oeuvre (jeugdboeken, romans, non-fictie, vertalingen) onderbelicht gebleven, en daarmee ook haar fascinerende persoonlijkheid.
‘Wantij’: bedenkelijke liefde in een onbedorven landschap
Beeld: auteur Dick Laning, © Pedro Sluiter Wantij is het romandebuut van oud-journalist Dick Laning. Zelf opgegroeid in het desolate landschap van Noordoost-Groningen schreef hij een melancholische ode aan zijn geboortegrond. In het hoge noorden, tegen de Waddenkust, worstelen in zichzelf gekeerde dorpsbewoners met complexe gevoelens. Hoofdpersonen zijn de jonge Boele en zijn excentrieke leermeester...
‘Hemelrijk’: over schuld en schaamte na corona-tragedie in een verpleeghuis
‘Een non-fictieroman’, zo noemden sommigen Hemelrijk, het vijftiende boek van de Vlaamse auteur Chris De Stoop. Hierin reconstrueert hij de corona-tragedie in een verpleeghuis, maar dan door de ogen van bewoners, familie en zorgpersoneel.
Boekbespreking ‘Troost Over Leven’ door Jos Kersten
Beeld: cover Troost Over Leven, foto: Marion Arts, vormgeving: Marjon Stevens Troost Over Leven is als autobiografie soms rauw en confronterend, dan weer kwetsbaar en ontroerend. De hoofdpersoon is strijdbaar en activistisch, maar met een lach, een knipoog bijna. Jan Troost heeft een rijk en avontuurlijk leven geboekstaafd. Het verhaal heeft alle ingrediënten om als...
Jaap van Dijkhuizen: ‘Ik heb altijd affiniteit gehad met vluchtelingen’
Monument (detail) voor vluchtelingen bij Achna, Cyprus. Foto Dimitris Vetsikas Jaap van Dijkhuizen (81) beijvert zich al tientallen jaren voor de rechten van ‘de vreemdeling in ons midden’. Eerst als asieladvocaat, en sinds zijn pensioen onder meer als taalmaatje én als auteur. Zo schreef hij voor de Stichting Vluchteling de bundel ‘Vluchten – Elegische verzen...
Bachmotetten en het Zonnelied: Nederlands Bach Consort gaat weer live!
Heleen Koele en Sytse Buwalda. Foto Gerard van der Sluijs Na de vierde lockdown herneemt Het Nederlands Bach Consort zijn concertpraktijk. Motetten II heet het programma voor deze Lijdenstijd, dat is doordesemd van lutherse en franciscaanse spiritualiteit. De artistiek leiders, Heleen Koele (sopraan) en Sytse Buwalda (altus) vertellen over hun keuze voor Bach en het...
De Gouden Eeuw van het Tsjecho-Slowaakse interbellum
Zaaloverzicht Nové Realismy, © Museum MORE | Eva Broekema Na De broers Barraud (Zwitserse realisten, 2019) en For Real (Britse realisten, 2019/2020) toont Museum MORE nu zo’n zeventig werken van 47 Tsjecho-Slowaakse realisten. Een wereldprimeur, getiteld Nové Realismy oftewel ‘Nieuwe Realismen’.
Hans Bouma: ‘In 1970 ontdekte ik dat ook het dier een ziel heeft’
Beeld: Edward Hicks (1780–1849), The Peaceable Kingdom (detail); Cleveland Museum of Art Al een halve eeuw vraagt predikant, schrijver en dichter Hans Bouma (80) steeds weer aandacht voor dierenwelzijn. Die verbondenheid met onze medeschepselen ontleent hij aan de Bijbel zelf, maar ook aan de biologie en de gedragswetenschappen. ‘In 1970 ontdekte ik dat ook het...
‘Ik eet wat Moeder Aarde ons geeft’
stockphoto Pixabay Regelmatig bevroeg ik voor de Stentor een streekgenoot over financiële kwesties. Deze keer (2016) was dat Hans Bouma uit Kampen: theoloog, predikant, schrijver, dichter en voorvechter van dierenrechten.
Paul Post: ‘Rituelen zijn een bezwering van het kwade, van de dood’
Stockphoto Pixabay Emeritus-hoogleraar Paul Post schreef een handzaam boek over rituelen. Van processie tot bermmonument, van de imposante MH17-herdenking tot het ‘gemankeerde ritueel’ tijdens de coronacrisis: Post analyseert, categoriseert en geeft aanwijzingen voor eigen onderzoek.
Pater Jan Laan: ‘Hoop en liefde zijn zó nauw verbonden’
Giotto di Bondone, 1266?-1337: De Zeven Deugden en de Zeven Hoofdzonden (fresco), Padua Zestig jaar leven als ‘predikbroeder’ Plato schreef er al over, Aristoteles werkte ze nader uit in zijn Ethica Nicomachea: de vier deugden Wijsheid, Rechtvaardigheid, Moed en Matigheid. Maar het was Thomas van Aquino (ca.1225-1274) die deze vier ‘kardinale deugden’ combineerde met de...
Leven na jeugdzorg: hoe uithuisplaatsing het risico op dakloosheid verhoogt
Al jaren is jeugdzorg onderwerp van kritiek. Nu vorige week bekend werd dat er minstens 1115 kinderen uit huis werden geplaatst als gevolg van het toeslagenschandaal, laait de discussie rondom deze drastische ingreep weer op. Nog los van de impact op een gezin: wat staat deze kinderen later te wachten? Uitgestroomde jeugdzorgcliënten worden regelmatig dakloos,...
Jan van Herwijnen portretteerde de mens achter de waanzin
De jonge Jan van Herwijnen (links) in ‘Tekenen uit mededogen’ door Marieke Jooren (uitg. WBooks) Kunstenaar Jan van Herwijnen (1889-1965) brak in 1920 door met een opmerkelijke serie tekeningen. In het Willem Arntz Huis te Utrecht portretteerde hij 32 chronisch-psychiatrische patiënten. ‘Uit mededogen,’ zoals Museum MORE het nu verwoordt.
De ultieme tederheid van de marimba
Arjan Jongsma, © Foppe Schut Verfijnd kleurenspel van slagwerker Arjan Jongsma De jonge marimbavirtuoos Arjan Jongsma ging voor zijn debuutalbum niet over één nacht ijs. New Perspectives for Marimba is het resultaat van noeste studie en subtiele experimenten op de vierkante millimeter. Het leverde fijnzinnige, ‘pianistische’ interpretaties op.
‘Chaconne’: subtiele ode aan een gestorven geliefde
Al dagen loop ik rond met lieflijk wiegende pianoklanken in mijn oren: de eerste maten van de Chaconne van Leo de Klerk. Elegant en ontroerend ontvouwen ze zich verderop in een waaier van stijlen.
Hoite Pruiksma schreef drietalig kerstoratorium ‘Maria’s Lofsang’
Hoite Pruiksma, © Siem Akkerman Verhaal over de cyclus van geboorte, leven en dood Ruim tien jaar geleden schreef de Friese componist Hoite Pruiksma (1958) zijn drietalig kerstoratorium Maria’s Lofsang. Daarin klinkt het evangelie in het Fries, aangevuld met Latijnse hymnen en oude Nederlandse kerstliederen. Vorig jaar maakte Pruiksma een nieuwe versie, waarin hij persoonlijke...
Mayim (22) inspireerde vader Marcel Kolder tot romandebuut
‘MAYIM. Levend Water, zo heet ik, zo ben ik’ is een coproductie van dochter Mayim Kolder en vader Marcel Kolder. Dochter inspireerde, vader formuleerde. Het resultaat is ‘een autobiografische roman’ over de jeugd van Mayim, in een wereld vol beperkingen.
TRIFID speelt met buitenaardse klanken
TRIFID – foto Merlijn Doomernik Lancering cd ‘Sounds of Interstellar Space’ Muziek en wetenschap ontmoeten elkaar bij TRIFID. Accordeonist Rik Cornelissen, vibrafonist Vincent Houdijk en contrabassist Maciej Domaradzki toerden in 2019 al langs ruimtevaartmusea, collegezalen en sterrenwachten met hun voorstelling ‘Sounds of Interstellar Space’. Op 17 oktober verschijnt de gelijknamige cd.
De mensmachines van Konrad Klapheck
Konrad Klapheck: Swing, Brother Swing II (2006), acryl op doek. Coll. Galerie Lelong, Parijs-New York Nu de musea weer open zijn, trakteert Museum MORE zijn bezoekers op een internationale beroemdheid. Konrad Klapheck, anno 1935 geboren te Düsseldorf, werd vooral bekend als machineschilder.
Onverwachte kanten van striptekenaar Jan Kruis
Van Multatuli tot ‘je-weet-wel-kater’ Nederland kent musea in allerlei soorten en maten. Noem een willekeurig onderwerp en er is wel ergens een museum aan gewijd. Veel kleine musea zijn merendeels afhankelijk van gedreven vrijwilligers. Je wordt er hartelijk ontvangen. Zo ook in het Jan Kruis Museum in het Drentse museumdorp Orvelte.
Debuutalbum ‘een’ van Sterre Konijn is een compositie op zichzelf
De sobere titel een staat enerzijds voor eenzaamheid anderzijds voor verbondenheid. Het fijnzinnige debuutalbum van musicienne en componiste Sterre Konijn (1987) is een versmelting van emotie, beheersing en esthetiek.
Lotgevallen van een Gelderse domineesvrouw in Suriname
Suriname, zonsopgang. Foto Kees Kortmulder via Pixabay Schrijven doet journalist Marlies Medema, eindredacteur van vrouwenmagazine Eva, al ruim 25 jaar. Dit voorjaar verscheen ook haar romandebuut. Voor Papieren paradijs kroop ze in de huid van Anna, een Nederlandse domineesvrouw die halverwege de negentiende eeuw naar Suriname emigreert.
‘This Is Not A Lullaby’: persoonlijk en universeel tegelijk
Channa Malkin bezingt het moederschap Bij liederen voor een moeder denk je al gauw aan een wiegelied. Maar, zegt Channa Malkin in de zelfgeschreven liner notes: het wiegelied wordt door de moeder gezongen voor het kínd. Waar blijft de muziek voor moeder zelf? Hoe beleeft zíj het moederschap? Daarover gaat This Is Not A Lullaby.
MAYIM – een persoonlijk document over een leven vol beperkingen
Boeken die in eigen beheer zijn uitgegeven, we bekijken ze niet zelden met enige scepsis. Ten onrechte, zo leert ons Marcel Kolder uit Almere. Al jarenlang volg ik de ontwerper en communicatiespecialist op Twitter, waar hij als @Kanteldenker prominent aanwezig is. Hij tweet en blogt over zijn werk, zijn woonplaats en vooral over zijn gezin....
Frits de Lange: ‘De klimaatcrisis is een testcase van hoop’
Francesco Pesellino (ca. 1422-1457): de Zeven Deugden (boven) en de Zeven Vrije Kunsten Plato schreef erover, Aristoteles werkte ze nader uit in zijn Ethica Nicomachea: de vier deugden Wijsheid, Rechtvaardigheid, Moed en Matigheid. Maar het was Thomas van Aquino (ca.1225-1274) die deze vier ‘kardinale deugden’ combineerde met de drie ‘goddelijke deugden’: Geloof, Hoop en Liefde....
Isabella Wijnberg: ‘Je medemens is altijd een doel, nooit een middel’
Raffaello Sanzio : Stanza della Segnatura (1511): fortitudo, prudentia, temperantia Apostolisch Paleis, Vaticaan Plato schreef er al over, Aristoteles werkte ze nader uit in zijn Ethica Nicomachea: de vier deugden Wijsheid, Rechtvaardigheid, Moed en Matigheid. Maar het was Thomas van Aquino (ca.1225-1274) die deze vier ‘kardinale deugden’ combineerde met de drie ‘goddelijke deugden’: Geloof,...
Nederlands Bach Consort: nieuwbouw op de puinhopen van de coronacrisis
Heleen Koele en Sytse Buwalda. © Gerard van der Sluijs Nauwelijks is de lockdown opgeheven, of er treedt een gloednieuw ensemble naar voren: op 1 juli start Het Nederlands Bach Consort zijn allereerste concertreeks. Geestelijke ouders zijn countertenor Sytse Buwalda en sopraan Heleen Koele. Midden in coronatijd legden zij de basis voor een professioneel muziekgezelschap....
Stichting Falderie: ‘Verwenconcerten’ voor het hele gezin
Beeld: Tobias Borsboom (piano) en Matthijs Koene (panfluit) tijdens een Verwenconcert op YouTube. © Stichting Falderie De Amsterdamse Hanna Blom-Yoo lanceerde het concept van de ‘Verwenconcerten’: speciale optredens voor kinderen met een beperking en hun naaste familie. ‘Ook binnen deze groep leeft zo veel behoefte aan schoonheid.’
Het geluid opnieuw geordend. Gesprek met Louis Andriessen
In 2004 vond in Apeldoorn de tiende Young Composers Meeting plaats. Composer in residence was niemand minder dan Louis Andriessen; tien jaar later was hij trouwens nog steeds van de partij. Ik interviewde de aimabele maestro in 2004 voor een regionaal dagblad.
Wirwar van emoties bij een spermadonor
Christiaan Alberdingk Thijm, foto Merlijn Doomernik Roman over identiteit, afstamming en ethiek Wat weegt zwaarder: het recht van kinderen te weten wie hun (biologische) ouders zijn, of het recht van die ouders om anoniem te blijven? Jarenlang was het een heikel ethisch dilemma, vooral waar het kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID) betrof. In 2004 werd...
‘Happy Painting’: Bob Ross van dichtbij gezien
Beeld: Rian Withaar bij het billboard ‘Greetings form Gorssel’ Happy Painting, de eerste solo-expositie ooit van Bob Ross (1942-1995), blijkt een regelrechte hit. Hoe kijkt nu een hedendaags landschapsschilder naar deze Amerikaanse feelgood-landschappen van dertig, veertig jaar geleden? Met Rian Withaar bezocht ik Museum MORE en vroeg haar om commentaar.
De late coming-out van Jacob Diederiks: van stille worsteling tot levensmissie
Beeld: Jacob Diederiks, © Brandy Krebs Jacob Diederiks (80) is al 54 jaar getrouwd met Paulien en vader van vier kinderen. De oud-leraar is van gereformeerden huize, voormalig ouderling en nog altijd een kerkmens in hart en nieren. Als 71-jarige kwam hij uit de kast als homo. In februari 2021 verscheen zijn autobiografie ‘Oudroze’.
‘Spezl’: twee vrienden op muzikaal avontuur
Cover ‘Spezl’; Jelger Blanken & Floris Mijnders © Merlijn Doomernik Een ‘corona-cd’ willen ze het niet noemen, zeggen cellist Floris Mijnders en pianist Jelger Blanken. Hun plan bestond namelijk al jaren: een project over de vriendschap tussen Richard Strauss en Ludwig Thuille.
Nieuw project: Troost Overleven, emancipatie van mensen met een handicap
In augustus 2020 voerde ik een verkennend overleg met Jan Troost van Inclusie Verenigt. Jan Troost is onder meer theatermaker, maatschappelijk werker, dagvoorzitter, blogger, vlogger en nog veel meer. Maar met name is hij een voorvechter van het eerste uur waar het gaat om gelijke rechten voor mensen met een beperking. Daarover heeft hij in de...
Bezielde stiltes tussen de noten
Pieter van Loenen en Tobias Borsboom coverfoto The Silence Between ‘Door het coronavirus is voor de komende tijd onze concertagenda leeggeveegd en zijn veel van onze plannen in duigen gevallen. Maar de studio induiken, dat kan nog wel!’
Zwolse passie voor de Matthäus
Foto Pixabay ‘Je kunt nooit zeggen: nu kennen we ‘m wel’ Op 31 maart 2012 trok Bach’s populairste meesterwerk weer vele toehoorders naar de Grote- of Sint-Michaëlskerk in Zwolle. In de week daarvoor maakte ik een sfeerverslag van de repetities en voerde gesprekken met verschillende betrokkenen: de dirigenten Wolfried Kaper en Wouter Verhage, enkele koorzangers,...
Het vergeten verhaal achter ‘het kind van Saparua’
Scène uit KRUIT! (2015) door theatergroep Delta Dua. Foto Jean van Lingen Zeg ‘Molukkers’ en menige Nederlander denkt aan de treinkapingen in de jaren zeventig. Maar de gezamenlijke geschiedenis van Molukkers en Nederlanders beslaat meer dan vier eeuwen, en de relatie tussen beide volken ligt nog altijd complex. In 2015 interviewde ik de Moluks-Nederlandse regisseur...
In de isoleercel sprak May-May Meijer met God
Beeld: May-May Meijer, © Ingrid van Berlo Van huis uit is May-May Meijer (1972) communicatiewetenschapper. In 2009 en 2013 kreeg ze ernstige psychosen. Maar hoe ontwrichtend en angstaanjagend deze crises ook waren, ze leidden tevens tot een diepgevoeld geloof in God. In 2018 publiceerde ze haar boek Missie Wereldvrede. Onlangs verscheen het vervolg Hier ben...
Vijf donorkinderen stappen naar de rechter: ‘Ik wil weten van wie ik afstam’
Beeld: Mohamed Hasan via Pixabay Sherida is een van de vijf jongeren die vrijdagochtend voor de rechtbank in Den Haag staan. Alle vijf zijn ze verwekt met hulp van dezelfde spermadonor: B-donor 605, die beloofd had dat zijn donorkinderen mochten weten wie hij was. Maar 605 heeft zijn belofte verbroken. Aangezien de wet op dit...
Eerste solo-expositie van fenomeen Bob Ross (1942-1995)
381 afleveringen maakte de beroemde Amerikaanse televisieschilder Bob Ross (1942-1995) van zijn programma The Joy of Painting. In totaal zou hij zo’n 30.000 schilderijen hebben vervaardigd. 25 jaar na zijn dood presenteert Museum MORE in Gorssel ’s mans allereerste solotentoonstelling ooit: Happy Painting. Het museum zelf spreekt van ‘een wereldprimeur’. Beeld: Bob Ross met vogel....
Debuutalbum van pianiste Yukiko Hasegawa
Het eeuwig verlangen van een romantische ziel ‘Eternal Longing is het veronderstelde verlangen naar iets heiligs, iets van waarachtige schoonheid dat diepe voldoening geeft. Een gevoel dat we levenslang houden en dat het ons mensen onmogelijk maakt om lang gelukkig te blijven. Het achtervolgt ons, drijft ons voort (…) Het zoekt ook een dieper begrip...
‘Nieuwe Kaders’: een kunstwandeling door het interbellum
Beeld: Erwin Blumenfeld /Auti Reijne Lebeau, ca.1932 © The Estate of Erwin Blumenfeld ‘Nieuwe Kaders’ heet de nieuwste expositie in Museum MORE. Drie grote zalen onthullen hoe fotografen, cineasten en schilders elkaar al dan niet bewust hebben beïnvloed. Het resultaat is een aanstekelijk sfeerbeeld van de Nederlandse kunstgeschiedenis tijdens het interbellum.
Marietta Petkova en de menselijke stem van Debussy
Op reis door de 24 Préludes Voor de Bulgaarse pianiste Marietta Petkova werd het Debussyjaar 2018 aanleiding tot een diepgravende studie van zijn 24 Préludes, die hij verdeelde over Livre I en Livre 2. Bekroning hiervan is de live opname van een recital op 20 juni 2019; een vermetel project, want de beide Livres worden...
In kerststemming met ‘Lessons and Carols’
Of je nu wel of niet gelooft: de beproefde Engelse formule van ‘Nine Lessons and Carols’ brengt je onverbiddelijk in kerststemming. En de aansprekende muziek maakt − naast de afwezigheid van een preek − het hele gebeuren ook nog kindvriendelijk. (Beeld: Kampen Boys Choir tijdens de ‘procession’, foto Freddy Schinkel)
De Duikelaar eert bekende én anonieme verzetshelden
Nederland kent musea in allerlei soorten en maten. Je kunt bijna geen onderwerp noemen of er is wel een museum aan gewijd. Veel kleine musea zijn merendeels afhankelijk van gedreven vrijwilligers. Je wordt er doorgaans hartelijk ontvangen. Zo ook in onderduikersmuseum De Duikelaar in het Drentse dorpje Nieuwlande.
Begijnen waren ‘vroom, maar niet wereldvreemd’
Nederland kent musea in allerlei soorten en maten, officiële en officieuze. Noem een willekeurig onderwerp en er is wel ergens een museum aan gewijd.Veel kleine musea zijn merendeels afhankelijk van gedreven vrijwilligers. Je wordt er hartelijk ontvangen. Zo ook in Breda’s Begijnhof Museum.
Nobel sentiment in liederen van Nikolai Medtner
‘Incantation’ wekt verlangen naar volgend album Medtner: Incantation. Complete Songs, volume 1Ekaterina Levental (mezzosopraan) & Frank Peters (piano). Brilliant Classics 96056 Beeld: cover Incantation
De kerstgedachte van pianiste Marietta Petkova
Beeld: Marietta Petkova, © Bram Budel De Bulgaarse jeugd van sterpianiste Marietta Petkova (1968) werd overschaduwd door het Sovjetregime. Kerstfeest kon alleen in het geheim worden gevierd. Maar des te dierbaarder is haar herinnering aan die intieme kerstavonden met hun rijke symboliek. ‘Mede daardoor voel ik het nu als mijn opdracht om iets van dat...
Pieter en Grietje: kwaliteit van leven ondanks alzheimer
Tien jaar lang leefden Grietje en Pieter de Boer met de ziekte van alzheimer: Grietje als patiënt, Pieter als mantelzorger. Mede dankzij Pieters vasthoudendheid en soms onconventionele oplossingen maakten ze er het beste van. Beeld: Pixabay.com